Możesz również mieć długi u dostawców świadczeń socjalnych, takich jak urząd pomocy społecznej lub urząd pracy. Powstają one głównie w wyniku żądania odnośnie odzyskania spłaty pożyczek i świadczeń, które zostały wypłacone bez upoważnienia.
Jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji, ważne jest, aby wiedzieć, z którego urzędu pochodzi roszczenie. Przepisy różnią się w zależności od tego, czy ktoś otrzymuje świadczenia z Księgi Socjalnej SGB II („zasiłek obywatelski“), czy pomoc socjalną w ramach SGB XII (pomoc na utrzymanie, podstawowe wsparcie dochodu na starość lub w przypadku ograniczonej zdolności do zarobkowania).
Długi z tytułu pożyczek
Każdy, kto potrzebuje więcej pieniędzy na codzienne potrzeby w krótkim czasie ze względu na szczególne okoliczności lub nagły wypadek i nie może pokryć tego z miesięcznych płatności z urzędu lub ze swojego majątku, może otrzymać pożyczkę na wniosek o tak zwaną „nieuniknioną potrzebę“.
Przykłady nieuniknionej potrzeby:
- Pieniądze na zabezpieczenie zakwaterowania w przypadku zaległości czynszowych lub niezapłaconych rachunków za prąd lub wodę.
- Kaucja przy wynajmie nowego mieszkania
- Niezbędne naprawy kuchenki lub pralki
- Konieczny zakup nowych ubrań zimowych dla dorastających dzieci
- Odzysk w przypadku kradzieży lub innej utraty
To, na co możesz otrzymać pożyczkę, a przede wszystkim na jakich warunkach musisz ją spłacić, zależy w dużej mierze od tego, czy otrzymujesz świadczenia z Księgi Socjalnej SGB II (Urząd Pracy) czy z SGB XII (Urząd Opieki Społecznej).
Spłata pożyczki jest regulowana przez prawo dotyczące na wypadek zasiłku obywatelskiego (SGB II). Tak długo, jak otrzymuje się zasiłek obywatelski, roszczenie urzędu pracy o spłatę jest spłacane poprzez zmniejszenie standardowej stawki zapotrzebowania na utrzymanie się o 5% od miesiąca wypłaty. Jeśli zasiłek obywatelski nie jest pobierany, np. z powodu podjęcia nowej pracy, a pożyczka nie została jeszcze do tego momentu spłacona, pozostała należna kwota jest natychmiast wymagalna w całości.
W przypadku pomocy socjalnej spłata nie jest regulowana przez prawo, ale jest ustalana indy-widualnie na podstawie decyzji ustalającej lub opiera się na zasadach uzgodnionych z góry w umowie pożyczki. Warunkiem spłaty jest zawsze to, że sytuacja kryzysowa, na którą zaciągnięto pożyczkę, już nie istnieje, a spłata nie spowoduje, że osoba ponownie będzie potrzebować pomocy. Należy przy tym zawsze brać pod uwagę możliwości ekonomiczne pożyczkobiorcy.
Długi z tytułu roszczenia spłaty świadczeń
Urząd pracy lub urząd opieki społecznej może odzyskać świadczenia w następujących przypadkach:
- Spowodowanie konieczności udzielenia pomocy w przypadku zachowania sprzecznego z normami społecznymi
- Świadczenia niesłusznie otrzymane z powodu nieprawidłowych informacji dostarczonych przez osobę zainteresowaną, nieprawidłowej oceny faktów lub błędów w procedu-rze administracyjnej, które doprowadziły do wydania nieprawidłowej decyzji w sprawie świadczenia.
1. Społecznie nieakceptowalne zachowanie
Zachowanie sprzeczne z normami społecznymi w kontekście zasiłku obywatelskiego lub pomocy socjalnej ma miejsce, gdy ktoś celowo lub przez zaniedbanie doprowadził do swoich trudności lub ma potrzebę pomocy. Na przykład, jeśli ktoś rezygnuje z pracy lub praktyki bez uzasadnionego powodu i w rezultacie traci regularny dochód. Lub jeśli ktoś roztrwoni dużą kwotę pieniędzy w krótkim czasie, mimo że mógł ją wykorzystać do zapewnienia sobie środków do życia.
Zarówno w przypadku zasiłku obywatelskiego, jak i pomocy socjalnej, jest się zobowiązanym do zwrotu świadczenia w całości na wypadek zachowanie sprzecznego z normami społecznymi (§ 34 SGB II, § 103 SGB XII). Urząd wyda stosowną decyzję. Jeśli w tym czasie nadal otrzymuje się zasiłek, może to zostać potrącone z bieżącego prawa do zasiłku. Oznacza to, że kolejna miesięczna wypłata jest niższa, ponieważ urząd wstrzymuje część należnej kwoty. W przypadku zachowania niezgodnego z prawem socjalnym jest to 30% standardowej stawki (§§ 34, 43 ust. 2 SGB II; § 26 ust. 2, § 104 SGB XII).
Od spłaty można odstąpić tylko wtedy, gdy stanowiłoby to trudność dla danej osoby. Należy to zbadać indywidualnie dla każdego przypadku. Uznanie takiego przypadku za trudny podlega jednak surowym przesłankom i prawie zawsze trzeba o nie walczyć w sądzie.
Uwaga: Ten rodzaj długu można odziedziczyć! Ten rodzaj długu musi zostać spłacony tylko przez osobę, która może zostać oskarżona o zachowanie bezprawne społecznie. Osoby niezaangażowane, takie jak inni członkowie rodziny – nawet jeśli należą do wspólnoty gospodarczej potrzeb – nie są dłużnikami.
2. Niesłusznie otrzymane świadczenia
Jeśli decyzje o świadczeniach zostaną zmienione lub anulowane, ponieważ są nieprawidłowe i spowodowało to nadpłatę, urząd pracy lub urząd opieki społecznej ma roszczenie o zwrot przeciwko danej osobie.
W przypadku zasiłku obywatelskiego kwota potrącenia nie może przekroczyć maksymalnie 10% odpowiedniego standardowego zapotrzebowania (§§ 41, 43 ust. 2 SGB II).
W prawie pomocy społecznej istnieje tylko górna granica podawana na 30 procent standardowego poziomu potrzeb 1; w tym przypadku urząd pomocy społecznej ma szeroki margines swobody w odniesieniu do kwoty potrącenia.
Kompensacja (rozliczenie) zależy od uznania urzędu zarówno w przypadku pomocy społecznej, jak i zasiłku obywatelskiego (choć w bardziej ograniczonym zakresie). Musi on podjąć decyzję w każdym indywidualnym przypadku, czy i w jakim zakresie kompensacja ma zostać przeprowadzona, a także uzasadnić tę decyzję.
Uwaga: Jeśli w decyzji windykacyjnej (zgłoszenie ściągania należności) nie ma informacji odnośnie skorzystania z uznaniowości, jest to niezgodne z prawem! Należy złożyć sprzeciw od tej decyzji.
Jeśli dana osoba niesłusznie otrzymała świadczenie, ale wynika to wyłącznie z nieprawidłowego obliczenia dokonanego przez organ, musi je zwrócić tylko wtedy, gdy była w stanie rozpoznać błąd. Jeśli natomiast osoba ta polegała na prawidłowości tej decyzji i w oparciu o nią wykorzystała świadczenie, nie musi zwracać faktycznie bezprawnie pobranego świadczenia.
To, kiedy ktoś działa w dobrej wierze i może ufać w legalność działań administracyjnych, a kiedy mógłby sam rozpoznać błąd po starannym rozważeniu, jest zawsze kwestią indywidualnego przypadku. Nieufność jest właściwa, na przykład, jeśli regularnie powtarzające się świadczenie jest nagle wyższe bez rozpoznawalnego powodu, bez uzasadnienia tego faktu decyzją.
